De mening van Marc en alle andere voorstanders telt ook!
19 juni 2015 - Blog door Hella Rogiers
Voorstanders aller landen, verenigt u. Onze publieke debatten etaleren nog te vaak mensen die ergens tegen zijn. Of ze nu representatief zijn voor het debat of niet. Wat meer voorstanders zou elk maatschappelijk debat een verfrissende wending kunnen geven.
(foto PHOTOGENX voor Brabantnet)
Het was een opmerkelijk passage in Terzake maandagavond. Marc Warson woont in de buurt van Zaventem en heeft zijn buik vol van de (intussen verenigde) actiecomités tegen de luchthaven. Daarom startte hij een Facebookgroep tegen de actiecomités en gaf die de welluidende naam ‘Front tegen de actiegroepen tegen nachtlawaai rond Zaventem’. Je kan daar de humor van inzien en je afvragen wat er zou gebeuren als er ook nog eens een Front tegen dit soort Facebookfronten zou ontstaan. Het initiatief legt echter wel een tekort bloot van heel wat publieke debatten.
Want los van wie gelijk heeft over de toekomst van de luchthaven, is de tegenreactie van de voorstanders een interessant verschijnsel. Marc uit de frustratie van zij die zwijgen of niet worden gehoord. In elk debat dat de media enkele dagen weet te beheersen, speelt zich immers volgend scenario af: een fenomeen (hier dus de luchthaven) heeft tegenstanders en voorstanders. En de tegenstanders horen we vanzelf: ze zijn gemotiveerd en vinden anno 2015 makkelijk een spreekbuis via de (sociale) media.
Voorstanders echter zijn zelden gemotiveerd om te reageren., en hun mening wordt eerlijk gezegd ook zelden gevraagd. Hierdoor ontstaat de perceptie dat de tegenstanders in de meerderheid zijn en die perceptie dringt vervolgens de organisatie achter het fenomeen in de verdediging. In het geval van een grote zwijgende groep (een zogenaamde ‘silent majority’) kan dat een vrij pervers maatschappelijk effect hebben. Want als de actiegroepen van tegenstanders een grote slagkracht en invloed ontwikkelen, kunnen ze beslissingen forceren waar zelfs het gros van de mensen het niet mee eens is. In elk debat is dus nood aan representativiteit.
En dat is wat Marc Warson met zijn ‘Front tegen de actiegroepen tegen nachtlawaai rond Zaventem’ nu precies doet. Hij vraagt om een bijsturing van de representativiteit. Iedereen denkt na jaren debat vanuit de actiecomités dat de tegenstanders automatisch in de meerderheid zijn, maar is dat wel zo? Het zou kunnen, maar werd het ooit geanalyseerd? Dat Marc dit doet, komt omdat deze voorstander als werknemer van de luchthaven voldoende motivatie bezit. (Alleen jammer dat zijn actie ook weer tegen iets is.)
De Facebookgroep had namelijk net zo goed een mooi pleidooi kunnen worden voor meer voorstanders in het maatschappelijk debat. Hun stem is evenveel waard als die van de tegenstanders. Wat zou er gebeuren mochten we in het (mediagestuurde) debat niet alleen ruimte geven aan tegenstanders, maar ook aan voorstanders? Leven we niet in een democratie waar alle stemmen gelijkwaardig zijn? En zouden de media er niet op gericht moeten zijn om een stem te geven aan het maatschappelijke debat in plaats van verslag te doen van tegenstand, omdat dit ‘interessanter is voor de lezers of luisteraars’ (wat Annemie Peeters in de BEL10 over burgerparticipatie quasi letterlijk zei).
Dus voorstanders van projecten en fenomenen: verenigt u. Kom naar buiten met actiegroepen die ergens voor zijn, die een positief project in zich dragen. De tijd is er klaar voor. Mensen lijken de actiegroepen stilaan beu te geraken en hebben zin om ergens voor te zijn en zelf de handen uit de mouwen te steken: voor leefstraten, voor een beter economisch klimaat, voor een betere mobiliteit, enz.
De stille voorstanders zijn in de meeste publieke debatten de meest vergeten stakeholders. En laat ons een geheim verklappen: het is zelfs niet zo moeilijk om hen te bereiken. Het vraagt enkel een proactieve aanpak in een materie die vandaag weinig organisaties in de vingers hebben: het managen van sociale complexiteit. Daar ontbreekt het de meeste fenomenen en (infrastructuur)projecten nog aan. Voor de luchthaven is de actie van Marc een geschenkje, maar misschien miste Zaventem in het verleden wel de kans om al zijn stakeholders aan te spreken (en niet enkel de institutionele en de tegenstanders).
Echte burgerparticipatie kan pas tot stand komen met echte representativiteit. Een representativiteit die verschillende stemmen op een gelijkwaardige manier aan bod laat komen, en niet enkel de negatieve. En dan kan je wel eens versteld staan van het genuanceerde debat dat hierop volgt.