ruimte maken
voor communicatiemensencreativiteitideeënu

Het klimaatakkoord waarachter de 195 deelnemende landen zich schaarden in Parijs op 12 december, is al uitgebreid geprezen. Minder bekend is de onderhandelingstechniek die een sleutelrol toebedeeld kreeg tijdens de conferentie, en die aan de basis ligt van het succes: de indaba, een Zuid-Afrikaanse consultatiemethode die door Zulu- en Xhosa-stammen werd gebruikt om in complexe situaties tot een consensus te komen, maar die ook in Vlaanderen zijn nut kan bewijzen. Dat suggereert Walter Zinzen althans in zijn artikel “indaba op zijn Vlaams” (DS 18 december).

 

De indaba kan vooral een meerwaarde betekenen in een context waar heel veel partijen tot een compromis moet komen. Op de Parijse klimaatconferentie werd de indaba in de slotfase gebruikt, op het moment dat de kloof tussen de standpunten van een aantal partijen nog onoverbrugbaar leek.

 

Bij een indaba wordt elke partij aangemoedigd om zeer vrijuit te spreken: ze moet haar breekpunten benoemen, en aangeven rond welke punten ze wél bereid is compromissen te sluiten. Van daaruit wordt de “common ground” gezocht tussen alle standpunten. Indaba’s zijn doeltreffend, omdat betrokken partijen uit hun spelletjes tactisch onderhandelen gehaald worden en volledig open kaart moeten spelen.

 

Bij Common Ground was het de eerste keer dat we hoorden van de indaba. Toch klinkt de beschrijving van de methode niet helemaal onbekend. Zonder het zo te benoemen, passen wij de techniek in veel van onze projecten toe: we starten vaak met diepte-interviews en 1-op-1 gesprekken, om – als neutrale tussenpersoon – zicht te krijgen op de noden en belangen van alle betrokken stakeholders. Ook in het kader van het intendantschap voor de overkapping van de Antwerpse ring, waar Common Ground het communicatieluik voor zijn rekening neemt, vormen bilaterale gesprekken met verschillende (groepen van) stakeholders het startpunt om op zoek te gaan naar de gedeelde waarden. “Aan de 21e eeuw aangepaste indaba’s”, noemt Zinzen het.

 

De techniek leidde alvast tot een akkoord over de toekomst van de planeet. Zinzen suggereert dat de indaba ook in andere complexe dossiers diezelfde glansrol kan vervullen. Niet onterecht: zouden verschillende débâcles en patstellingen waarover de kranten uitgebreid berichten, geen succesvoller einde kennen mocht er wat meer ingezet worden op het aanknopen en openhouden van de dialoog met alle betrokkenen? Het is het experiment waard, lijkt ons: misschien moeten we in 2016 met zijn allen wat vaker aan de slag met de indaba. Een voornemen van formaat bij de start van dit nieuwe jaar. Happy indaba!

 

Bronnen:
Indaba op zijn Vlaams – Walter Zinzen (De Standaard, 18 september 2015)
Heeft een Zuid-Afrikaanse overlegtechniek de aarde gered? Interview met Professor Dirk Van Poucke, UGent (Radio 1, 16 september 2015)
This simple negociation tactic brought 195 countries to consensus – Akshat Rathi (Quartz, 12 december 2015)